A brétema, ¿tu sabes?, é ceguiña:
os piñeirales pouco a pouco explora,
i anda sempre descalza, e si se espiña
sangrar, non sangra, pero chorar, chora…
Antonio Noriega Varela, «A brétema» (Do ermo, 1920)
A brétema non é esa desgrazada cega
que senta ao pé da fonte ou voa sobre o río,
a cantar cantigas alegres e cantigas tristes,
tan tristes algunhas que fan chorar o inchorado
A brétema é a bolboreta que anda na procura
das formas esvaídas das lavandeiras de outrora
e leva postos nas madrugadas óculos de sol.
Ou é o sol que oculta rebuldeiro
os seus ardentes ollos após os húmidos óculos
da cansa brétema?
***
Debruzada sobre o meu soño como unha flor
de perfume dilatado a encher o ar,
conversamos devagar.
Como nos vellos tempos, aínda que mal eu comprendese a súa lingua
e ela nada falase da miña.
Escoitei o seu silencio inquieto.
A vida é un labirinto de escollas, dixo,
é coraxe que contaxia a covardía,
son estrelas a bailar coa lúa.
É xiada que cobre o campo
e as árbores sen folla a dormiren de pé no frío da mañá.
É a aldea deserta a bailar unha danza festeira
como se a morte non estivese ao lado pronta
a nos filar polo pescozo.
É a eternidade medida en ferrados,
en ferrados de brétema