En Bolivia estanse a elaborar as bases dunha nova Lei de Educación cun amplo consenso social, desde as Forzas Armadas á Comisión Episcopal.
De todas as declaracións de principios que terán reflexo no articulado hai dúas que gustaría de salientar: unha pola novidade que supón introducir nun texto legal o principio de atender con calidade, pertinencia cultural e lingüística a todas as rexións do país, o que leva a propor un modelo lingüístico mediante o cal o ensino se desenvolve obrigatoriamente nunha das linguas orixinarias seguindo o criterio de territorialidade, o castelán como segunda lingua e unha terceira lingua, neste caso estranxeira.
O segundo principio, que comentarei algo máis, supón a declaración do sistema educativo como un “sistema laico que permita o coñecemento de historias, fenómenos relixiosos nacionais e universais, a espiritualidade das nacións indíxenas orixinarias”.
Todas as persoas que pensamos que o ensino debe ser laico somos conscientes da evidencia da presenza do ensino relixioso nos sistemas educativos, mais tamén somos conscientes de que esa presenza non ten por que ser confesional, con abundantes mostras no mundo, entre as que Bolivia será unha máis.
Tamén somos coñecedores de que a nosa xenealoxía cultural se fundamenta, mais non en exclusiva, no papel que a relixión desempeñou ao longo do tempo. Sabemos que non é fácil entender a Castelao, ou a Tiziano, á marxe dun certo grao de coñecemento de cultura relixiosa. Iso é certo, e é un argumento de quen reclama máis presenza de relixión no ensino, mais é tan certo que non é necesario que ese coñecemento sexa confesional. Senón, pola mesma lóxica, para entendermos a cultura exipcia deberíamos profesar a fe de Osiris; para entender os Xogos Olímpicos facer votos aos deuses gregos e para entender a guerra do Iraque posibelmente habería que ser ateo.
Nunha boa parte dos países do mundo, a presenza da educación relixiosa no sistema educativo é un feito constatábel tanto dentro de horario lectivo como fora del e o coñecemento desa situación lévanos a valorar con máis intensidade a decisión boliviana e a reclamar con máis forza para nós un sistema educativo laico, sabedores de que é legalmente posíbel e socialmente necesario xa que o ensino confesional da relixión non debe ter cabida no sistema escolar, sen que iso supoña que os nosos alumnos e alumnas sexan uns ignorantes á hora de comprender o protagonismo da materia relixiosa na nosa cultura nin tampouco ningunha privación do dereito a practicar a relixión que cada quen desexar.
Agora estamos elaborando un novo Estatuto. No seu articulado debería aparecer expresamente que en Galiza o ensino público é laico, sen prexuízo do dereito que asiste a pais e nais para que os seus fillos reciban a formación relixiosa e moral de acordo coas súas propias conviccións e o constitucionalmente establecido.
Posibelmente con iso lles esteamos dando aos deuses o que é seu, e á sociedade o que lle pertence.